ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΒΑΣΗ

Του δικτύου „δικαίωμα στην πόλη“ της πόλης του Αμβούργου

Προοίμιο- το δικαίωμα στην πόλη βρίσκεται κυριολεκτικά στους δρόμους. Είναι στον αέρα. Κρύβεται κάτω από πλακόστρωτα. Εφαρμόζεται ήδη. Στρέφεται ενάντια στο θλιβερό κατεστημένο των πόλεων του σήμερα. Και πάνω απ ́ όλα eίναι μια υπόσχεση: για εναν κόσμο που αυτοί και αυτές που τον κατοικούν τον βιώνουν πέρα από διαφορές που σχετίζονται με το έθνος, το φύλο, την θρησκεία και τη λογική του κεφαλαίου.

Διατυπώνουμε σήμερα μια ατζέντα σε μια ευρωπαϊκή μητρόπολη σε μια εποχή, στην οποία η κρίση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού στο χώρο της πόλης κορυφώνεται γύρω από μια επίθεση πάνω στα πολιτισμικά επιτεύγματα των προηγούμενων δεκαετιών. Όλο το σύνολο των πόρων και των κοινωνικών σχέσεων υπάγεται πλέον στη λογική της καπιταλιστικής αξίας. Όλο μεγαλύτερα μέρη του πληθυσμού εκτίθενται σε μια αυξανόμενη επισφάλεια ενώ ο πλούτος για τους λίγους αυξάνεται συνεχώς. Ο ρατσισμός μοιάζει να θεμελιώνεται πάλι θεσμικά. Νεοδεξιά λαϊκιστικά κινήματα κερδίζουν έδαφος υποσχόμενα την επίλυση της κρίσης σε βάση μιας αντιδραστικής μορφής ως εθνική κοινότητα, αποσκοπώντας απροκάλυπτα στη βία μιας νέας ταξικής κοινωνίας.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ είναι μια ριζικά διαφορετική απάντηση σε αυτή την κρίση. Σημαίνει την συλλογική αυτοδιοργάνωση, συμμετοχή όλων στον κοινωνικά αποκτημένο πλούτο και κοινωνικοποίηση των πόρων. Σημαίνει διαφορετικότητα, κοσμοπολιτισμό και το δικαίωμα να ζει κανείς και ν ́ απολαυμβάνει το κέντρο της πόλης.

Αυτό το δικαίωμα στην κεντρικότητα είναι η ελευθερία για όλους να κινούνται στο συνολικό χώρο της πόλης, να τον χρησιμοποιούν, να παίζουν σ ́ αυτόν, να συναντιούνται, να ανταλλάσουν ιδέες. Είναι κάτι παραπάνω από ένας χώρος ύπνου, μια θέση εργασίας, μια εκδήλωση, ή σόπινγκ σ ́ένα εμπορικό κέντρο. Πρόκειται για την πρόσβαση σε όλο το φάσμα δυνατοτήτων και πόρων, όπως την κατοικία, την μόρφωση, το εισόδημα, ή την υγειονομική περίθαλψη.

Το δικαίωμα στη διαφορετικότητα σημαίνει πολυφωνία, αλληλέγγυα πράξη των διαφορετικών και το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό ανεξάρτητα απο καταγωγή, χρώμα του δέρματος ή φύλο. Στρέφεται ενάντια στους κανονιστικούς αυτισμούς του καπιταλισμού.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ δεν περιορίζεται από ανώτατα όρια. Το ήμισυ της ανθρωπότητας ζει ήδη σε πόλεις. Για πολλούς είναι χώροι ελπίδας, στους οποίους τους οδηγούν πολέμοι, η αρπαγή γης, η ανεργία και στους οποίους μπορούν να αφίσουν πίσω την καταγωγή, την κάστα ή την ταυτότητα. Ο αποκλεισμός αυτών των ανθρώπων από αυτούς τους χώρους και οι διακρίσεις βασιζόμενες σε βιογραφικές η οικονομικές συμπτώσεις είναι βαθύτατα απάνθρωποι μηχανισμοί. Είναι η ποικιλία αυτών που έρχονται που ανέκαθεν έκανε την ζωή στην πόλη συναρπαστική και απελευθερωτική.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ σημαίνει συλλογική αυτοδιοργάνωση. Πρόκειται για την δύναμη σχεδιασμού των πολλών στην βάση νέων δημοκρατικών σχημάτων. Δεν κάνουμε έκκληση σε δημόσιες αρχές και κόμματα να μας επιτραπεί να συμμετέχουμε, φτιάχνουμε οι ίδιοι μας την πόλη. Η δημοκρατία δεν εξαντλείται σε συμμετοχή των πολιτών, εκλογές ή ναι-όχι αποφάσεις σε δημοψηφίσματα. Ξεκινάμε με αυτοδιοργανωμένες συνελεύσεις περιφερειών ή συλλογικές παραγωγές επιθυμιών, σχεδιάζουμε μόνοι μας και αποκτούμε χώρους με καταλήψεις.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ χαρτογραφεί τον χώρο των κοινωνικών αγώνων. Η σύνγκρουση με την καπιταλιστική τάξη παίρνει συγκεκριμένη μορφή: Ενάντια στην ιδιωτικοποίηση και στην εμπορευματοποίηση των αστικών χώρων αντιπαραθέτουμε την ισότιμη πρόσβαση όλων των κατοίκων στους πόρους και χώρους της πόλης.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ περνάει έτσι από την κριτική στο πείραμα. Αυτό το πείραμα έχει πολλές μορφές: Οικειοποιούμαστε χώρους ανερώτητα. Αφαιρούμε χώρους μόνιμα απο την λογική της αγοράς. Υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των ενοικιαστών και των αστέγων. Αντιστεκόμαστε στον αποκλεισμό και την εκτόπιση. Πειραματιζόμαστε με συλλογικά μοντέλα ιδιοκτησίας και αυτοδιοίκησης: εξαντλούμε τα περιθώρια των δυνατοτήτων της υπάρχουσας νομικής κατάστασης και αν χρειαστεί την ξεπερνάμε. Προωθούμε τροπολογίες νόμων και βρίσκουμε νέες μεθόδους χρηματοδότησης του χώρου για να πραγματοποιήσουμε νέα πρότυπα έργων. Κατασκευάζουμε ρωγμές στην καπιταλιστικη ταξη και μηχανευόμαστε σκευωρίες μιας νέας ολοκληρομένης κοινωνικοποίησης.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ ενορχηστρώνει τους αγώνες στην και για την πόλη. Αυτά λοιπόν τα ποικίλα πειράματα και οι αγώνες – για ζωτικό χώρο και συμμετοχή, ενάντια στον εξευγενισμό, τον αποκλεισμό και τις σχέσεις καταπίεσης κάθε μορφής – είναι τα στοιχεία του κινήματος „δικαίωμα στην πόλη“. Ακολουθούν διαφορετικές στρατηγικές, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, φτιάχνουν αλυσίδες γεγονότων και δεν υπονομεύουν αλλήλους.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ δεν τελειώνει στα όρια μιας πόλης. Οι συγκρούσεις για το „δικαίωμα στην πόλη“ συμβαίνουν παντού: Απο το Σαν Φρανσίσκο μέχρι τη Βομβάη, απο το Γκέτεμπορκ μεχρι το Ντέρμπαν. Η επανάσταση του χώρου απαιτεί νέα σχήματα αλληλεγγύης, ανταλλαγής και κοινής δράσης με άλλες πόλεις.

Το „δικαίωμα στην πόλη“ ειναι αδιαίρετο. Ισχύει για όλους και όλες.

Αυτό το κείμενο δεν είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα. Είναι ανοικτό στο να συμπληρωθεί, να επεξεργαστεί και να μεταβληθεί. Δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα χωρίς συλλογική πράξη και δράση στούς χώρους της πόλης. Ας ξεκινήσουμε!

Αμβούργο, 21 Ιανουαρίου 2017